“Kıbrıs asıllı” olarak kabul edilen ve 1974 öncesinde Kıbrıs’ta doğanlar ya da onların çocuklarına 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti anlaşmasından kaynaklanan hakları nedeniyle Kıbrıs kimliği ve pasaportu veriliyor.
Ancak, adaya savaş sonrası göç edenler ya da karma evliliklerden doğan çocuklarla ilgili ise tartışma yaşanıyor, bu kişilere Kıbrıs kimlik ya da pasportu verilmiyor; uluslararası tanınmış limanlardan adaya giriş ya da ‘tanınmış bir ülkede evlilik’ koşulu aranıyor.
Kıbrıs Türk öğretmen sendikaları, adanın kuzeyinde "Kıbrıs Cumhuriyeti Vatandaşlık Sorunları"yla ilgili hem yerel hem de uluslararası mahkemelerde bu yönde bir mücadele sürdürüyor.
Bu yöndeki mağduriyetler şu başlıklar altında dikkat çekiyor.
1- 1920’li 1930’lu yıllarda Kıbrıslı Türklerin Türkiye’ye gidenlerin çocuklarının uğradığı sorunlar, 1930’lu yıllarda Filistin’e evlenip giden Kıbrıslı Türk kadınların 1948’deki İsrail’deki savaştan sonra Kıbrıs’a dönmeleri ile beraber onların çocuklarının, torunlarının yaşadığı sorunlar,
2- 1960 yılından sonra Türkiye ve diğer ülkelerde evlenip ülkemize gelen ve burada yaşayan bir türlü vatandaş olamayan insanların yaşadığı sorunlar,
3- 1974 sonrası Türkiye’den tarımsal iş gücü olarak adaya getirilip daha sonra Kıbrıs’a yerleştirilen insanlarla evlenen insanlar ve ailelerinin yaşadığı sorunlar...
Özellikle babaları 'Kıbrıs uyruklu' olmayan çocuklar ciddi sorunlar yaşıyor.
Karma evliliklerle birlikte Türkiye’den gelen ailelerin Kıbrıs’ta da doğan çocukları ve onların çocuklarına dahi “Kıbrıs Cumhuriyeti” kimliği verilmiyor.
Kıbrıslı Rumlar makamlar bu durumu “yasal olmayan limanlardan adaya giriş” ya da “Kıbrıs sorununun çözümsüzlüğüne” bağlıyor.
