Prof. Dr. Mehmet Ceyhan'dan önemli uyarılar: “Para yerine kredi kartı kullanın. Ayakkabılar virüsü eve getirebilir. Dışarıdan gelir gelmez kıyafetlerinizi 8 saat havalandırın”
Koronavirüs ile mücadele günlerinde Bilim Kurulu’nun
ve diğer uzmanların virüsten korunmaya dair belli öneri ve telkinleri var.
Ancak her an yeni bir soru, farklı bir tavsiye gündeme geliyor.
Özellikle günlük hayattaki alışkanlıklarımız ve
uygulamalarımızı artık bir virüsten korunma refleksiyle yeniden tanzim etmemiz
gerekir.
Türkiye’de Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan
günlük hayatta virüsten korunmak için dikkat edilmesi gerekenleri, mutlaka
yapılması veya asla yapılmaması elzem olanları anlattı.
Ceyhan, Hürriyet’in
sorularını yanıtladı:
Para virüs açısından ne kadar riskli?
Para, pamuk ve ketenden yapılır. Dokusu ve yapısı itibarıyla virüs ve
bakterilerin barınması ve taşınması açısından idealdir. Ayrıca çok insanın
elinden geçiyor. Virüs bulaştırma potansiyeli yüksek.
Kredi kartı daha mı güvenli?
Nakit parayla kart arasında tercih yapmak gerekirse kartı tercih etmek
gerek. Çünkü şahsi kullanıma mahsus. Kartlı ödemelerde de temassız en korunaklı
ödeme modeli.
İşte, Hürriyet gazetesinden Musa Kesler’in haberindeki ayrıntılar.:
"Para, pamuk ve ketenden yapılır. Dokusu ve yapısı itibarıyla virüs ve
bakterilerin barınması ve taşınması açısından idealdir. Ayrıca çok insanın
elinden geçiyor. Virüs bulaştırma potansiyeli yüksek.
Nakit parayla kart arasında tercih yapmak gerekirse kartı tercih etmek
gerek. Çünkü şahsi kullanıma mahsus. Kartlı ödemelerde de temassız en korunaklı
ödeme modeli."
"AYAKKABIYI KOY VE
DOKUNMA"
"Ayakkabılar eve virüs getirebilir. Ama bu virüs evde kendiliğinden
bulaşmaz. Diyelim ki eve girdiniz, ayakkabılarınızı çıkarıp, evde çocuk varsa,
onun ulaşamayacağı bir yere koymanız gerekir. Sonrasında el yıkamak temel
kural. Ayakkabı ile temas edilmediği sürece onun üzerinde virüs varsa da havaya
karışıp dolaşıma girmez."
Kargomuz
geldi, nasıl teslim almalıyız?
"Balkonda penceresi açık bir yerde en az
6-8 saat beklettikten sonra açmanızı tavsiye ederim."
Tuzlu su ile gargaranın virüsten korunmaya bir faydası
var mı?
Hiçbir faydası yok. Sadece tuzlu su gargarasının değil sıcak suyun, saç
kurutma makinesini boğaza tutmanın ve daha buna benzer birçok uygulamanın
faydası yok, bilakis zararı var. Özellikle tuzlu su kalp ve böbrek
yetmezliği olanlar için çok riskli.
"KEDİ-KÖPEKTEN BULAŞMA YOK"
"Doğrudan köpekten veya kediden bulaştığına dair bir tespit yok henüz.
Ama patileri virüsle temas etmiş olma ihtimaline karşı amonyak veya alkol
tabanlı bir deterjanlı bez ile patiler silindikten sonra eve
alınmalı."
Kümes ve çiftlik hayvanlarında bir risk
var mı?
"Bu hayvanlar virüs taşıyıcısı veya bulaştırıcısı değil. SarsCov 2
yarasa kaynaklı bir virüs ve başka bir hayvan vasıtasıyla da insana
geçiyor."
Kan yoluyla geçer mi?
"Kan yoluyla bulaştığına dair henüz bir veri yok. Zorunlu hallerde
sağlıklı kişiler kan verebilir, kan alabilir."
Mutasyona uğrar mı, dönüşür mü?
"Mutasyon potansiyeli var. Dönüşebilir."
Mutasyona uğrarsa yapılan bilim çalışmalan
(aşı vs) boşa çıkar mı?
"Mutasyonun ne yönde olacağını bilemeyiz."
"KIYAFETLERİ 8 SAAT
HAVALANDIRIN"
"Dışarıdan gelir gelmez çıkarın. Doğrudan dolaba, diğer kıyafetlerinizin
yanına koymayın. Havalandırabileceğiniz bir yerde yine en az 6-8 saat bekletin,
havalandırın."
6 veya 8 saat kritik eşik mi hocam?
"Virüsten arınmak, korunmak için bu süreleri dikkate almak lazım.
Genel olarak benzer birçok konuda da bu süreleri esas alabiliriz."
Yemekten bulaşır mı?
"Mide asitleri virüsü öldürür.
Dolayısıyla virüs midede yaşayamaz. Yemek yoluyla bir şekilde mideye gitse bile
orada yaşaması mümkün değil. Akciğerlere gitmesi lazım...
Virüs havada dolaşır mı?
"Virüs havada dolaşmaz, havada asılı da kalmaz. Öksürünce damlacılar
halinde saçılır. O damlacıklar da saniyeler içinde yere düşer veya en yakın
yüzeye konar. O damlacıkların içinde en az 3 saat yaşayabilir. Bu damlacıklarla
temas veya soluma halinde bulaşır."
Düz yüzeylerde ne kadar yaşar?
"Düz yüzeylerde daha uzun süre yaşar. Pürüzlü ve pürçüklü yüzeylerde
ömrü azalır. Bu konuda yapılmış çok az araştırma ve yayın var. Ne kadar ideal
şartlarda yapıldıkları da tartışılabilir. Metal ve plastik yüzeylerde en az 7-8
saat kaldığına dair ilk tespitler."
Paket servis geldiğinde neye dikkat
etmeliyiz?
"Önce paketin poşetini çıkarıp çöpe atın. Sonra yemeğin paketini de.
Bütün bu işlemlerden sonra ellerinizi dikkatlice yıkadıktan sonra yemeğin
başına oturun."
Ne tür yemekleri tercih etmeliyiz?
"Soğuk yemekleri tercih etmeyin. Salata, soğuk sandviç gibi
yiyecekleri dışarıdan sipariş etmeyin. Mutlaka pişmiş olsun...
